گـــوجه فرنگـــی

گوجه‌فرنگی از سبزیجات مهم خانواده بادمجانیان (سولاناسه) است که به‌ صورت وسیعی در سرتاسر جهان در مزرعه و در گلخانه بعنوان محیط کنترل شده کشت و تولید می‌گردد. در نقاط مختلف دنیا تولیدات فضای باز گوجه فرنگی بیشتر برای مصارف صنعتی یا تازه خوری و انواع گلخانه‌ای آن اغلب برای مصارف تازه خوری استفاده می‌شود. گوجه‌فرنگی مصرف زیادی در صنایع عمده کشاورزی دارد و اکنون تولید آن در جهان به بیش از 170 میلیون تن رسیده است. گوجه‌فرنگی علاوه بر مصرف تازه خوری به‌صورتهای مختلف مانند میوه پوست کنده، آب میوه، ترشی، میوه خشک شده، خرد شده، برگه، پودر، رب، پوره، انواع سس، سوپ، کچاپ و...نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در گزارشات آمده است که بیش از بیست فرآورده غذایی، گوجه‌فرنگی را بطور مستقیم مورد استفاده قرار می‌دهند.

داشتن طعم و مزه مناسب، مصرف روزانه در غذاهای مختلف، ترکیب مناسب مواد و ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدانها آنرا به یک سبزی میوه ای محبوب در دنیا تبدیل کرده است. با وجود آنکه دیر زمانی از اهلی شدن و استفاده از آن در جهان نمیگذرد بسرعت زیاد در سبد غذایی جهانیان وارد شده و مصرف زیادی پیدا کرده است. گرچه گوجه‌فرنگی از نظر ارزش غذایی، رتبه بالایی ندارد ولی از نظر توازن ترکیبات لازم وضعیت مناسبی را دارا است. بر اساس بررسی به‌ عمل‌آمده گوجه‌فرنگی در میان سبزیجات میوه‌‌ای اصلی از نظر ویتامین A در ردیف شانزدهم و از نظر ویتامین C در ردیف سیزدهم قرار دارد ولی از نظر هر دو ویتامین در ردیف سوم قرار می‌گیرد. حدود 95 درصد میوه گوجه‌فرنگی را آب تشکیل داده و تقریبا فقط حداکثر 6-4 درصد آنرا ماده خشک تشکیل می‌دهد که شامل قندها، اسیدها، مواد معدنی و رنگدانه‌هاست. لذا با توجه به اینکه حدود 95 درصد میوه گوجه‌فرنگی از آب است هر گونه کاهش مصرف آب روی عملکرد و کیفیت محصول تاثیر مستقیم خواهد داشت. توماتین آلکالوئید شاخصی است که عمدتاً در برگ‌ها و میوه‌های سبزی وجود دارد با وجوداین در مرحله رسیدن توماتین به ترکیبات خنثی که سمی نیستند تجزیه می‌شود. گوجه‌فرنگی از نظر ویتامین‌ها و مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌های فنلی در رتبه نخست در میان میوه‌های و سبزی‌ها قرار دارد و همچنین میوه تازه یا فرآوری شده آن منبع غنی از آنتی‌اکسیدان لیکوپن است که از سلول‌ها در برابر اکسیدان های مرتبط با سرطان محافظت می‌کند.