پياز خوراكي با نام علمی (‌Allium cepa L.)، گياهي دیپلوئید(2n=2x=16)، دو ساله، دگر گشن و از خانواده Alliaceae  است. سطح زیر کشت پیاز در ایران حدود 54/7 هزار هکتار  با تولیدی حدود 2/45 میلیون تن و عملکردی حدود 44/79 تن در هکتار می ­باشد.

اصفهان و زنجان با تولید به ترتیب 67/5 و 65/5 تن در هکتار در رتبه اول و دوم استانهای  تولید کننده پیاز  کشور می باشند (آمارنامه کشاورزی، 1401). سطح زیر کشت پیاز در دنیا حدود 5/77 میلیون هکتار، تولید جهانی آن 106/59 میلیون تن و میانگین عملکرد جهانی این محصول 18/4 تن در هکتار است. ایران در بین کشورهای تولید کننده پیاز از نظر میزان تولید در رتبه هفتم قرار دارد. (فائو، 2021).  فلات ايران به عنوان بخشي از آسياي مركزي محل پيدايش و اهلي شدن اين محصول است.

همچنین به سبب تنوع اقلیمی و آب و هوایی، هرسه گروه پیاز از نظر عکس العمل به طول روز برای تشکیل سوخ (روزکوتاه، روز متوسط و روزبلند) کشت می‌شوند. لازم به ذکر است که در فصول گرم سال در مناطق با عرض جغرافیایی بالاتر (مناطق شمالی‌تر) ارقام روزبلند و در فصول سرد سال در مناطق دارای آب و هوای گرم‌تر در مناطق جنوبی‌تر از پیازهای روزمتوسط و علی‌الخصوص روزکوتاه استفاده می‌شود.

پیاز خوراکی در اکثر نقاط دنیا جزء لاینفک غذاهای روزانه است که بصورت خام(تازه خوری) در سالاد و یا در کنار غذا وبه صورت پخته و فرآوری شده به عنوان طعم دهنده غذا مصرف می شود. مصرف سرانه پیاز در کشور ایران حدود 22 کیلوگرم در سال است. ارزش مواد غذایی پیاز در هر 100 گرم ماده تازه برابر با انرژی kJ 166 (kcal40) است که حدوداً از 86/8 % آب، 11/6% کربوهیدرات (گلوکز، فروکتوز، ساکارز، پلی‌ساکاریدها، پکتین، سلولز) و 1/2% پروتئین، 0/1% چربی، 0/5 تا 0/2% کلسیم، 0/05% فسفر، مقادیر کمی آهن، آلومینیوم، مس، روی، منگنز، ید، و ویتامین‌های A، B1، B2، C، اسید نیکوتینیک، اسید پالمتیک، تشکیل شده است. پیاز همچنین دارای روغن‌های فرار گوگردی است که این روغن‌ها علاوه بر ایجاد طعم و بوی پیاز، خاصیت ضد باکتری و پایین آورنده قند خون دارند.

میزان تولید، سطح زیر کشت و عملکرد کشورهای عمده تولید کننده پیاز (سال  2021)

فهرست ملي ارقام گياهي ايران